ပန္းခ်ီ

ေဆးျခယ္ျခင္း (Painting) ဆိုသည္မွာ မ်က္ႏွာျပင္တစ္ခုခု (စကၠဴ၊ ကင္းဗတ္စ၊ သစ္သား၊ မွန္) ေပၚတြင္ အေရာင္ျဖင့္ အသက္သြင္းျခင္းဟု ေယဘုယ် ဆိုႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္ အႏုပညာဥာဥ္ျဖင့္ဆိုရလွ်င္ ပန္းခ်ီေရးျခင္းဟု သတ္မွတ္ရမည္ျဖစ္ျပီး ပံုတူဆြဲယူျခင္း၊ ပံုဖြဲ႔ယူျခင္း (Composition) မ်ားကို အႏုပညာရွင္၏ အယူအဆအလိုက္ ဖန္တီးမည္ ျဖစ္သည္။
ပန္းခ်ီေရးျခင္းသည္ ျပင္ပေလာက၌ ရွိေနသည္မ်ားကို ျပန္လည္ သရုပ္ေဖာ္ အသက္သြင္းျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ ပန္းခ်ီပံုသ႑န္ျဖင့္ ျပန္လည္တင္ျပရာတြင္ ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳးရွိႏိုင္ပါသည္။ ျမန္မာ့ေရွးရိုး တစ္ေၾကာင္းေရးပန္းခ်ီ မွသည္ ယခုေခတ္ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္ အထိျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ ျမန္မာပန္းခ်ီတြင္ အေျချပဳ လႊမ္းမိုးခဲ့သည္မွာ ဗုဒၶဝင္ဆိုင္ရာမ်ားႏွင့္မင္းခမ္းမင္းနား မွတ္တမ္းတင္ခ်က္မ်ားအျပင္ ေႏွာင္းပိုင္းတြင္ ပံုတူေရးဆြဲျခင္းမ်ားျဖစ္ပါသည္။

ျခံဳငံုေဖာ္ျပခ်က္

ပန္းခ်ီေရးဆြဲရာတြင္ အေရာင္ ႏွင့္ တုန္း (Tone) ဟုေခၚသည့္ အလင္းအေမွာင္ေရာင္မ်ား ခြဲျခား အသံုးျပဳမႈ၊ အသံုးခ်ကစားႏိုင္မႈမွာ အေရးပါသည္။ ပန္းခ်ီေက်ာ္မ်ားတြင္ သူတို႔၏“ဟန္”ဟု ဆိုရမည့္ အေရာင္အသံုးျပဳမႈမ်ားရွိသည္။ ပန္းခ်ီေရးဆြဲမႈတြင္ သီဝရီသေဘာအလိုက္ မ်ားစြာကြဲျပားမႈရွိသည္။ က်ဴဘစ္ဆင္၊ အင္ပရက္ရွင္၊ ပို႔စ္ အင္ပရက္ရွင္၊ အိပ္က္စ္ပရက္ရွင္၊ ဒါဒါရီဇင္ စသည္ျဖင့္။
ေမာ္ဒန္ (Modern) ႏွင့္ ေခတ္ျပိဳင္ ပန္းခ်ီ (Contemporary Art) မ်ားသည္ ေရွးရိုးအယူမ်ားမွ သိသိသာသာခြဲထြက္လာၾကသည္။

ပန္းခ်ီသမိုင္း

ေရွးအက်ဆံုးပန္းခ်ီရုပ္ပံုကို ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ Grotte Chauvet မွာ ေတြ႕ရသည္။ သမိုင္းပညာရွင္မ်ား၏ အဆိုအရ ႏွစ္ေပါင္း ၃၂,၀၀၀ သက္တမ္းရွိျပဟုဆိုပါသည္။ ဂူနံရံေပၚတြင္ ေျမေစးတစ္မ်ိဳးကို သံုးျပီးေရးထားတာျဖစ္ျပီး ရုပ္ပံုကားခ်ပ္ထဲတြင္ ျမင္း၊ ၾကံ့၊ ျခေသၤ့၊ ကြ်ဲ၊ ကမာၻဦးဆင္ၾကီးေတြႏွင့္ လူပံမ်ားပါျပီး အမ်ားအားျဖင့္ အမဲလိုက္ေနၾကသည္ကို မွတ္တမ္းတင္ထားျခင္းျဖစ္သည္။ ျပင္သစ္မွာကဲ့သို႔ ဂူနံရံေဆးေရးပန္းခ်ီမ်ားကို စပိန္၊ ေပၚတူဂီ၊ တရုတ္၊ ၾသစေၾတးလ် ႏွင့္ အိႏၵိယတို႔တြင္လည္း ရွိၾကသည္။
အေနာက္တိုင္းတြင္ ဆီေဆး၊ ေရေဆး အသံုးျပဳျပီး ပန္းခ်ီေရးဆြဲမႈအတတ္သည္ အသံုးလည္းမ်ား၊ အလြန္လည္း ထြန္းကားလွသည္။ အေရွ႕တိုင္းမွာတြင္မူ မွင္ကို အားျပဳေရးဆြဲျပီးမွ ျဖစ္ေပၚတိုးတက္လာသည္ကို ေတြ႕ရပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ တစ္ေၾကာင္းေရးပန္းခ်ီ၊ ပရပိုက္ပန္းခ်ီ၊ ယြန္းပန္းခ်ီ စသည္ျဖင့္ ျဖစ္ပါသည္။

ရသသေဘာႏွင့္ ပန္းခ်ီသီအိုရီ

အႏုရသ (Aesthetics) ဆိုသည္မွာ “အလွတရားကို စနစ္တက် ပံုေဖာ္တင္ျပမႈ” (Science of Beauty) ျဖစ္သည္။ ၁၈ ရာစုနဲ႔ ၁၉ ရာစုေလာက္တြင္ ဒႆနပညာရွင္ ကန္႔တ္ (Kant) ႏွင့္ ေဟဂယ္ (Hegel) တို႔က အထူးတလည္ ေဆြးေႏြး တင္ျပခဲ့ၾကသည္။ ေရွးရိုးဂႏၴဝင္ဒႆနသမားၾကီးမ်ားျဖစ္ၾကေသာ ပေလတို ႏွင့္ အရစၥတိုတယ္ တို႔က အႏုပညာႏွင့္ ပန္းခ်ီအေပၚ ဖြင့္ဆိုခဲ့ၾကျခင္းမ်ား ရွိပါသည္။ ပေလတိုကမူ ပန္းခ်ီဆရာမ်ားကိုေရာ၊ ပန္းပုဆရာမ်ာကိုပါ သူ၏ အေတြးအေခၚတင္ျပခ်က္မ်ားထဲတြင္ အေကာင္းမေျပာခဲ့ေခ်။ ပန္းခ်ီသည္ ပကတိတရား (Truth) ကို မထင္ဟပ္ႏိုင္၊ အမွန္တရားကို တုပရံုမွ် (ေလာက ေတြ႕သိတတ္မႈကို အရိပ္ထင္ရံုမွ်) သာဟု ဆိုခဲ့သည္။ ပံုသြင္းအတတ္၊ ဖိနပ္ခ်ဳပ္အတတ္ႏွင့္ သံပံုသြန္းတဲ့ အတတ္သာသာပဲဟုလည္း ေျပာပါေသးသည္။ ေျပာရမည္ဆိုလ်င္လည္း ေရွးေခတ္ဂရိပန္းခ်ီမ်ားသည္ လီယိုနာဒို ဒါဗင္စီတို႔ ေခတ္ဘက္ပိုင္းကကဲ့သို႔ သဘာဝက်က် ေရးျပႏိုင္ျခင္းေတာ့ မရွိေသးပါ။ လီယိုနာဒို ဒါဗင္ခ်ီကမူ တမ်ိဳးယူဆပါသည္။ "Pittura est cousa mentale" ဟုဆို၏။ အဂၤလိပ္လို "painting is a thing of the mind"ျဖစ္သည္။ “ပန္းခ်ီေရးတာဟာ စိတ္အလုပ္ပါ၊ နာမ္ခံစားမႈနဲ႔ သြားတာပါ”ဟု ဆိုသည္။ ဒႆနပညာရွင္ ကန္႔တ္က အလွတရား (Beauty) ႏွင့္ သိမ္ေမြ႔နက္နဲမႈ (Sublime) ကို ထပ္ျပီး ခြဲျခားပါေသးသည္။ Sublime ကို အသားေပးခဲ့ေသာ္လည္း ကန္႔တ္က ပန္းခ်ီကို ညႊန္းဆိုခဲ့သည္ မဟုတ္ပါ။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ပန္းခ်ီဆရာမ်ားျဖစ္ေသာ တာနာ (Turner) ႏွင့္ ကပ္စပါ ေဒးဗစ္ ဖရက္ဒရစ္ (Caspar David Friedrich) တို႔က Sublime အယူကို ပန္းခ်ီတြင္ ရည္ညႊန္း သံုးစြဲလာခဲ့သည္။
ေဟဂယ္က “အလွတရား”ကို အားလံုးအလိုက် ေရေရရာရာမဖြင့္ဆိုႏိုင္ဟူ၍ အသိအမွတ္ျပဳခဲ့သည္။ ရသဆိုင္ရာ သူ၏အက္ေဆးထဲတြင္ လူ၏ အႏုသယစိတ္ကို အႏိုးထႏိုင္ဆံုးအျဖစ္ ပန္းခ်ီကို ကဗ်ာ၊ ဂီတတို႔ႏွင့္ ယွဥ္တြဲေဖာ္ျပခဲ့သည္။ ပန္းခ်ီကို သီဝရီသေဘာဖြင့္ဆိုၾကသည့္ ပန္းခ်ီဆရာမ်ားထဲတြင္ ကန္ဒင္စကီ (kandinsky) ႏွင့္ ေပါကလီး (Paul Klee) တုိ႔ ပါဝင္သည္။ ကန္ဒန္စကီက သူ၏ အက္ေဆးထဲတြင္ “ပန္းခ်ီဟာ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ တန္ဖိုး (spiritual value) ေတြပါတယ္”ဟု ေရးခဲ့သည္။ “အဓိကအေရာင္ေတြဟာ ခံစားမႈနဲ႔ ထင္ျမင္ယူဆမႈကို ႏိုးထေစတယ္”ဟု ဂိုေထး (Goethe) ႏွင့္ အျခားစာေရးဆရာမ်ားနည္းတူ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။
ပံုရုပ္တုကို ေလ့လာအဓိပၸာယ္ေဖာ္ေသာပညာရပ္ (Iconography) အေနႏွင့္လည္း ပန္းခ်ီကားတြင္ ပါဝင္သည္မ်ားကို ေလ့လာၾကပါေသးသည္။ အာဝင္ ပါေနာ့ဖ္စကီ (Erwin Panofsky) ႏွင့္ အျခားေသာ ပန္းခ်ီသမိုင္းပညာရွင္မ်ားသည္ ပထမအဆင့္တြင္ ပန္းခ်ီကား၌ ေဖာ္ျပလိုေသာ ပါဝင္ဖြဲ႔စည္းမႈ၊ ထို႔ေနာက္ ၾကည့္ရႈခံစားသူ၏ နားလည္ခံယူမႈႏွင့္ ထိုသူတို႔၏ က်ယ္ျပန္႔ေသာ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဘာသာေရး၊ လူမႈ အဓိပၸာယ္မ်ားကို သံုးသပ္စိစစ္ၾကပါသည္။
၁၉၈၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ ပါရီျမိဳ႕သား ပန္းခ်ီဆရာ ေမာရိုက္စ္ ဒင္းနစ္ (Maurice Denis) က ထင္ရွားလွေသာ အဆိုျပဳခ်က္တစ္ခုကို တင္ျပလာပါသည္။ “စစ္ျမင္း၊ ကိုယ္လံုးတီးမိန္းမ၊ ဇာတ္ကြက္သရုပ္ေဖာ္၊ ဘာပံုေတြပဲျဖစ္ျဖစ္ ပန္းခ်ီကားဆိုတာ အဓိက,ကေတာ့ မ်က္ႏွာျပင္ျပားျပားေပၚမွာ အေရာင္ေတြကို စနစ္တက်စုစည္းထားတာပဲျဖစ္တယ္ ဆိုတာ မေမ့ပါနဲ႔”ဟုဆိုသည္။ ဤသို႔ျဖင့္ က်ဴဗစ္ဆင္စသည့္ ပန္းခ်ီနိႆယမ်ား ဖြံ႔ျဖိဳးလာခဲ့ျပီး ေရွးယခင္က အဓိကျဖစ္ခဲ့သည့္ ျပင္ပကမာၻႏွင့္ သဘာဝကို လိုက္လံ ထင္ဟပ္ေနရသည္ဆိုျခင္းထက္ ပန္းခ်ီသည္ ပန္းခ်ီပဲဆိုသည့္ အယူအဆဘက္သို႔ ေရြ႕ေလ်ာလာပါသည္။ မၾကာေသးမီက ပန္းခ်ီႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ အေတြးအေခၚမ်ားကို ေရးခဲ့သူမွာ ပန္းခ်ီဆရာ၊ စာေရးဆရာ ဂ်ဴလီယန္ ဘဲလ္ (Julian Bell) ျဖစ္သည္။ “ပန္းခ်ီဆိုတာ ဘာလဲ” (What is Painting?) ဆိုသည့္ သူ၏ စာအုပ္ထဲတြင္ ဘဲလ္က သမိုင္းတေလ်ာက္ ျဖစ္ေပၚတိုးတက္မႈတြင္ ပန္းခ်ီသည္ ခံစားခ်က္ႏွင့္ ဒႆနကိုေဖာ္ျပသည္ဟု ခံယူထားပါသည္။ “In Mirror of the World” တြင္ ဘဲလ္က “A work of art seeks to hold your attention and keep it fixed: a history of art urges it onwards, bulldozing a highway through the homes of the imagination.” ဟု ေရးခဲ့သည္။ “ပန္းခ်ီလက္ရာဟာ အာရံုကိုဖမ္းစားဖို႔နဲ႔ နစ္ေမ်ာေနေစဖို႔ပါ။ ပန္းခ်ီသမိုင္းက ဒီလိုဆက္သြားဖို႔ ညႊန္းေနပါတယ္။ မွန္းဆျမင္ေယာင္ျခင္းဆိုတဲ့ ေနရာအိမ္ေတြအထိ အေဝးေျပးလမ္းမၾကီး ေဖာက္သြားဖို႔ပါပဲ”ဟု။

ပန္းခ်ီၾကားခံသံုး ပစၥည္းမ်ား

- အခရစ္လစ္(Acrylic) ေခၚ ဆီ၊ ေရ ႏွစ္မ်ိဳးသံုးေဆး
- ဖေယာင္း (Encaustic - wax)
- မွင္ (Ink)
- ဆီေဆး (Oil)
- ေရႏွင့္ ေရာသံုးႏိုင္ေသာ ဆီေဆး (Water miscible oil paints)
- ဖေယာင္ေျခာက္ (Dry Pastel)
- ဖေယာင္းစို (Oil Pastel)
- မႈတ္ေဆး (Spray)
- ေရေဆး (Water Color)

ျမန္မာျပည္တြင္ ေခတ္စားေသာ ပန္းခ်ီေရးနည္း နိႆယမ်ား

- စိတၱဇပန္းခ်ီ (Abstract)
- စိတၱဇအိပ္က္စ္ပရက္ရွင္ (Abstract Expression)
- ဒစ္ဂ်စ္တယ္ပန္းခ်ီ (Digital Art)
- ေခတ္ျပိဳင္ပန္းခ်ီ (Contemporary Art)
- ပါတိတ္ပန္းခ်ီ ( Art)
- (Graffiti Art)
- က်ဴဘစ္ဆင္ (Cubism)
- အိပ္က္စ္ပရက္ရွင္ဝါဒ (Expressionism)
- အင္ပရက္ရွင္ဝါဒ (Impressionism)
- ေမာ္ဒန္ (Modern Art)
- ပို႕စ္ေမာ္ဒန္ (Post Modern)
- သရုပ္မွန္ (Realism)